دیسک بازی
شارژر کنترلر
حافظه جانبی
محافظ برق
کنترل
سال‌هاست که نبرد بین کنسول‌ها، یک برنده مشخص نداشته و طرفداران برند ایکس باکس یا پلی استیشن، با هزاران دلیل، پلتفرم خود را بر دیگری برتر می‌دانند. البته این موضوع چندان هم دور از انتظار نیست، چرا که برتری یکی از طرفین به معنی انحصاری شدن بازار بوده و همین موضوع به ضرر مصرف کننده نهایی خواهد بود.
در این مقاله قصد داریم دو کنسول ایکس باکس سری ایکس و پلی استیشن 5 در ۸ مقوله مختلف بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
دقت داشته باشید که در این مقاله قصد نداریم وارد جزئیات سخت‌افزاری بشویم، چرا که بارها و بارها به این موضوعات پرداخته شده است.
حافظه جامد یا حافظه SSD
چرا مقاله را در ابتدا با حافظه‌های جدید کنسول‌های نسل نهم آغاز کردیم؟ دلیل این موضوع این است که بر خلاف تمامی بروزرسانی های کنسول، در حال حاضر با نسل جدیدی از حافظه روبرو هستیم که تا پیش از این در هیچ کنسولی از آن استفاده نشده است. در حقیقت می‌توان به طور قطع گفت که بزرگترین بروزرسانی کنسول‌های نسل نهم نسبت به نسل قبل، اضافه شدن حافظه جامد یا حافظه SSD است. در نسل قبل، در صورتی که در حال تجربه یک عنوان جهان باز بودید، مطمئنا با صفحات لودینگ خسته کننده روبرو شده‌اید. صفحاتی که با توجه به سنگینی بازی، می‌توانستند تا یک دقیقه از وقت شما را بگیرند. حال در نسل جدید، تقریبا صفحات لود از بین رفته است و همه چیز در کسری از ثانیه در دسترس کاربر قرار می‌گیرد.
در این نبرد، نمی‌توان برنده خاصی را تعیین کرد. هر دو کنسول از حافظه پرسرعت NVMe بهره می‌برند که می‌تواند با سرعت بسیار زیادی به انتقال اطلاعات بپردازد.
اما در این بخش می‌خواهیم روی یک نکته بسیار مهم تاکید کنیم : اضافه شدن حافظه SSD به تنهایی دلیلی کافی است که تصمیم به تعویض کنسول قدیمی خود با یکی از کنسول‌های نسل جدید بگیرید. در حقیقت اضافه شدن پشتیبانی از رزولوشن 8K، جزئیات گرافیکی بیشتر و …، بدون وجود حافظه SSD معنی خاصی ندارد.
جزئیات گرافیکی
همه چیز در کنسول‌های نسل نهم به درستی پیاده سازی شده است. در این کنسول نه تنها مشکل پشتیبانی Native از رزولوشن 4K برطرف شده است، بلکه میزان نرخ فریم نیز از عدد آزاردهنده ۳۰ به ۱۲۰ فریم برثانیه افزایش پیدا کرده است. در حقیقت شما می‌توانید با کنسول نسل نهمی خود، اکثر بازی‌ها را روی رزولوشن 4K و با ۶۰ فریم بر ثانیه اجرا کنید که تا پیش از این، حتی کنسول ایکس باکس وان ایکس نیز توانایی انجام چنین کاری را نداشت. همچنین بسیاری از بازی‌ها، توانایی اجرای ۱۲۰ فریم بر ثانیه در رزولوشن 4K را نیز دارند.
همچنین سونی و مایکروسافت اعلام کرده‌اند که کنسول‌های پلی استیشن ۵ و ایکس باکس سری ایکس، از رزولوشن 8K پشتیبانی می‌کنند. البته بعید است که بازی خاصی در این رزولوشن اجرا شود و این قابلیت محدود به پخش فیلم‌های Blue-Ray 8K خواهد بود.
بگذارید بحث نرخ فریم را کمی بسط دهیم. مفهوم کلی جمله «۱۲۰ فریم برثانیه» با مثالی از صنعت سینما به راحتی قابل شرح است. همان‌طور که می‌دانید، هر فیلم، تهیه شده از سکانس‌های ثابتی است که به سرعت در کنار یکدیگر در حال پخش هستند. یعنی برای مشاهده یک ثانیه از یک فیلم (با فرض این که فیلم ۲۴ فریم بر ثانیه ضبط شده باشد)، شما در حقیقت در حال مشاهده ۲۴ عکس چسبیده به یکدیگر هستید که هر کدام، ۱/۲۴ از آن یک ثانیه را به تصویر می‌کشند. حال تصور کنید شما در حال فیلم برداری از یک جسم متحرک مانند گلوله هستید. اگر با یک دوربین ۲۴ فریم از این گلوله فیلم برداری کنید، با توجه به این که کندترین گلوله در دنیا می‌تواند با سرعت ۵۰۰ متر بر ثانیه حرکت کند، شما احتمالا نمی‌توانید هیچ تصویری از آن را ضبط کنید، چرا که ۱/۲۴ ثانیه برای ثبت یک جسم با سرعت ۵۰۰ متر بر ثانیه کافی نیست. حال اگر از دوربین اسلوموشن استفاده کرده و میزان نرخ فریم را به ۹۶۰ فریم بر ثانیه افزایش دهیم، میزان فریم‌ریت از سرعت گلوله پیشی گرفته و احتمالا در تمامی تصاویر، شاهد حرکت گلوله خواهیم بود.
حال به دنیای گیم بازگردیم. دقیقا همانند مثال بالا، افزایش فریم‌ریت باعث بهبود کلی کیفیت تصویر شده و همه چیز روان‌تر اجرا می‌شود. درست است که چشم انسان توانایی توانایی تشخیص بیشتر از ۶۰ فریم بر ثانیه در مبحث دیداری را ندارد، اما این موضوع مربوط به چشم انسان در مشاهده اجسام واقعی بوده و درباره بازی‌های ویدیویی، چشم آن‌را به عنوان یک تصویر ثابت پردازش می‌کند و به دلیل همین موضوع، با افزایش فریم‌ریت، تفاوت محسوسی در قسمت بصری بازی‌ها رخ می‌دهد. برای توضیح بهتر مثال، به تصویر زیر در بازی PUBG دقت کنید. خودرویی با سرعت زیاد در حرکت است؛ این سرعت تغییرات آن‌قدر زیاد است که میزان فریم‌ریت نمی‌تواند آن‌را با همان سرعتی که در حال حرکت است، نشان دهد.
برای استفاده تمام و کمال از این قابلیت، مانیتور یا تلویزیون مورد استفاده شما باید از رفرش ریت ۱۲۰ هرتز پشتیبانی کند. همچنین برای رسیدن به این فریم ریت، حتما باید از درگاه HDMI 2.1 استفاده کنید، چرا که درگاه قدیمی HDMI 2.0 توانایی ارسال تصویر تا ۶۰ فریم بر ثانیه را دارد.
طراحی
نکته نخستی که در طراحی دو کنسول به چشم می‌آید، افزایش اندازه آن‌هاست. در حال حاضر کنسول پلی استیشن 4 پرو، در مقایسه با پلی استیشن 5 شبیه به یک اسباب بازی به نظر می‌رسد.
مدت‌هاست که کاربران در فضای توییتر به تمسخر طراحی این دو کنسول مشغول هستند. بسیاری ایکس باکس سری ایکس را به یک فریزر تشبیه کرده و کنسول سونی را نیز با روتر وایرلس خانه خود مقایسه می‌کنند. اما جدای از شوخی، کیفیت و طراحی این دو کنسول به حد اعلای خود رسیده است و تقریبا از منظر متریال به کار رفته، نمی‌توان هیچ ایرادی را به این دو دستگاه وارد کرد.
کیفیت بالاتر متریال به کار رفته در ایکس باکس وان امری غیرقابل انکار است. پلی استیشن 4 و همچنین نسخه پرو این کنسول، جنسی شبیه به پلاستیک درجه ۳ داشتند و با کوچک‌ترین جابجایی، کاربر شاهد ظهور خط و خش‌های بسیار روی بدنه کنسول خود بود.
حال این موضوع به طور کلی رفع شده است و هر دو کنسول جدید نسل نهمی، از بالاترین میزان کیفیت در تزریق پلاستیک بدنه بهره برده‌اند. از منظر طراحی، با توجه به مینیمالیستی بودن طراحی ایکس باکس، به نظر می‌رسد که کفه ترازو به سمت کنسول مایکروسافت سنگینی می‌کند. البته دقیقا بحث ما درباره همین موضوع است؛ این که ممکن است فردی از طراحی پلی استیشن 5 خوشش بیاید و فرد دیگری از ایکس باکس؛ اما تنها نکته‌ای که اهمیت دارد این است که ایکس باکس سری ایکس و کنسول PS5، هر دو از کیفیت ساخت بسیار بالایی بهره می‌برند.
سیستم خنک کننده
در صورتی که یک بازی اواخر نسل را روی پلی استیشن 4 یا ایکس باکس وان تجربه کرده باشید، حتما متوجه صدای بالای فن و کارکرد مداوم آن شده‌اید. البته این موضوع در پلی استیشن 4 بسیار مشهودتر بود و به طور کلی، سیستم خنک کننده این دستگاه نسبت به رقیب ردموندی خود، در چندین پله عقب‌تر قرار می‌گرفت. حال سونی و مایکروسافت از اشتباهات نسل گذشته خود درس گرفته و کنسول‌های جدید خود را با بهترین سیستم خنک کننده به بازار عرضه خواهند کرد. در حقیقت در اوایل نسل، بازی خاصی وجود ندارد که بتواند صدای فن‌های این دو کنسول را در بیاورد.
مهم‌ترین دلیل بزرگتر بودن کنسول‌های نسل فعلی نسبت به نسل هشت، افزایش اندازه خنک کننده‌ها بوده است.
همچنین لازم به ذکر است که تجربه مایکروسافت در تولید دستگاه‌های X86 نسبت به سونی بسیار بیشتر بوده و انتظار می‌رود که ایکس باکس سری ایکس، قدرت خنک کنندگی بهتری را نسبت به پلی استیشن 5 ارائه دهد.
کنترلر : ایکس باکس برنده ارگونومی، پلی استیشن برنده قابلیت‌ها
دو کنترلر جدید مورد استفاده در کنسول‌های نسل نهم، به بهترین نحو در دست کاربر جای می‌گیرند و کیفیت ساخت آن‌ها نیز در بالاترین سطح ممکن قرار دارد. می‌توان اذعان داشت که در نسل گذشته، دسته ایکس باکس به مراتب ارگونومی و راحتی بیشتری را نسبت به Dualshock 4 در اختیار کاربر می‌گذاشت. اما حال قضیه اندکی تغییر کرده است. حال کنترلر جدید سونی که با نام کنترلر DualSense شناخته می‌شود، بسیار شبیه به کنترلر رقیب شده تا ارگونومی آن بهبود پیدا کند. همچنین در کنترلر جدید ایکس باکس نیز، D-Pad جدیدی به کار رفته است که به کاربر اجازه می‌دهد تا با فشردن این کلید، ۸ جهت مختلف را نشانه برود.
در حقیقت کنترلر جدید سونی از کنترلر ایکس باکس اندکی بزرگتر بوده و همین موضوع باعث می‌شود که از منظر ارگونومی، کنترلر ایکس باکس از سونی پیشی بگیرد.
در کنترلر ایکس باکس، شاهد اضافه شدن D-Pad جدید هستیم که می‌تواند به تجربه بازی‌های Fighting کمک شایانی کرده و همچنین تجربه بازی‌های شوتر را نیز راحت‌تر کند. میکروفن داخلی کنترلر ارتقا پیدا کرده و یک لایه جدید برای چسبندگی بهتر به دست، به بدنه آن اضافه شده است. در حقیقت کنترلر نسل هشت مایکروسافت آن‌قدر کامل بوده که این شرکت، صرفا تصمیم به بروزرسانی جزئی آن گرفته است.
در این سمت ماجرا، با یک کنترلر کاملا جدید از سونی روبرو هستیم. میکروفن داخلی دستگاه بهبود پیدا کرده است و متریال به کار رفته در آن، از پلاستیک معمولی Dualshock 4 به پلاستیک فشرده بسیار با کیفیت ارتقا پیدا کرده است (احتمالا مشکلاتی اعم از پاک شدن رنگ یا ساییدگی کنترلر در نسل جدید به طور کلی مرتفع شده است.)
همچنین دو قابلیت جدید به این کنترلر اضافه شده است که می‌تواند نحوه ساخت بازی‌ها را به صورت کلی تغییر دهد.
اولین قابلیت Haptic Engine است که باعث می‌شود دیگر ویبره‌های کنترلر همانند گذشته، یک ویبره ثابت و خشک نباشد. برای مثال در هنگام قدم زدن در صحنه‌ای بارانی، کنترلر لرزش های بسیار ریزی را با قدم زدن کاربر تولید می کند. و یا این که در هنگام شلیک یک راکت یا اسلحه بزرگ، میزان لرزش نیز به همان میزان افزایش پیدا می‌کند. در حقیقت از این پس توسعه دهندگان می‌توانند زمان، شدت و نحوه اجرای ویبره در کنترلر را تغییر دهند.
دومین قابلیت، Adaptive Trigger نام دارد و مربوط به دو کلید R2 و L2 است. با استفاده از این قابلیت، توسعه دهندگان بازی‌ها می‌توانند میزان سختی و فشار مورد نیاز برای فشردن دکمه‌های مذکور را کنترل کنند. توضیح این قابلیت با یک مثال بسیار راحت‌تر است. تصور کنید که در حال تجربه یک عنوان شوتر هستید. تا زمانی که شما مشغول تیر اندازی بدون نشانه گیری هستید، کلید‌ها به صورت معمولی در حال انجام وظیفه خود هستند. حال تصور کنید که یک اسلحه تک‌تیر انداز را انتخاب کرده اید و در حال نشانه گیری از طریق دوربین آن هستید. در این هنگام، برای این که حس کشیدن ماشه به کاربر منتقل شود، کلید‌های R2 و L2 اندکی سفت‌تر می‌شوند. حال این یک مثال ساده درباره کارکرد این قابلیت بود؛ احتمالا توسعه دهندگان راه‌های بسیار خلاقانه‌تری را برای استفاده از این قابلیت ارائه خواهند داد.
در تصویر زیر ، می‌توانید به آسانی اندازه و ابعاد دو کنترلر را با یکدیگر مقایسه کنید. (تصویر پایه کنترلر ایکس باکس و تصویر نقاشی شده، کنترلر پلی استیشن 5 است.)
رابط کاربری
در ابتدا باید به این موضوع اشاره کنیم که این قسمت، هیچ برنده دقیقی ندارد؛ چرا که استفاده از رابط کاربری هر دو کنسول بسیار راحت بوده و هیچ مشکلی از این بابت وجود ندارد. رابط کاربری ایکس باکس تقریبا دست نخورده مانده است و شباهت بسیار زیادی به کنسول ایکس باکس وان دارد. در این سمت سونی نیز رابط کاربری پلی استیشن 4 را بهبود بخشیده و آن را ساده‌تر از قبل کرده است.
در این بخش، مایکروسافت همانند نسل‌های گذشته قابلیت شخصی سازی تمام قسمت‌های رابط کاربری را در اختیار کاربر گذاشته است، اما سونی سعی کرده همانند اپل در صنعت گوشی‌های هوشمند، از یک راهکار ساده و مینیمال بهره ببرد.
قابلیت Backward Compatibility : ایکس باکس برنده است!
این قابلیت که اولین بار توسط مایکروسافت برای کنسول ایکس باکس وان معرفی شد، به کاربر اجازه می‌دهد تا بازی‌های کنسول‌های قدیمی‌تر را روی دستگاه خود اجرا کنند. این استراتژی به دلیل فقدان بازی انحصاری درخور برای کنسول ایکس باکس وان معرفی شد و به سرعت در بین تمامی کاربران محبوبیت بالایی را به دست آورد. این محبوبیت به جایی رسیده است که شرکت سونی نیز این قابلیت را در داخل کنسول PS5 گنجانده است.
حال پلی استیشن ۵ می‌تواند تا ۹۹ درصد از بازی‌های پلی استیشن 4 را اجرا کند. در این قسمت، مایکروسافت با اختلاف بسیار زیادی از سونی بهتر عمل کرده است، چرا که شما می‌توانید تمامی بازی‌های منتشر شده برای تمامی کنسول‌های ایکس باکس را با استفاده از این قابلیت تجربه کنید. در حقیقت بازی‌های اولین نسخه ایکس باکس ، ایکس باکس ۳۶۰ و ایکس باکس وان، همگی در دسترس کاربران ایکس باکس سری ایکس خواهند بود.
بازی‌های انحصاری : کسی توانایی مقابله با سونی را ندارد
مایکروسافت قصد داشت تا بازی Halo infinite را همزمان با فروش کنسول ایکس باکس سری ایکس به بازار عرضه کند. نه تنها این شرکت نتوانست این قول را عملی کند، بلکه دیگر لانچ تایتل این کنسول یعنی Cyberpunk 2077 نیز برای بار چندم تاخیر خورده است.در حقیقت این کنسول تنها با عناوین پیش پا افتاده‌ای مثل Tetris Effect و عناوین مشترک مانند AC Valhalla به بازار عرضه می‌شود.
اما در این سمت ماجرا، سونی از ابتدای نسل با اسلحه خانه‌ای پر به سراغ رقیب ردموندی خود می‌رود. بازی Marvel’s Spider-Man: Miles Morales، بازی Demon’s Souls، بازی Godfall، بازی Sackboy: A Big Adventure و … جزئی از بازی‌های روز عرضه سونی را تشکیل می‌دهند. بدون شک استارت نسل نهم در اختیار شرکت سونی خواهد بود.
سرویس های اشتراکی :
سرویس اشتراکی Xbox Game Pass را می‌توان یکی از بزرگترین (اگر نگوییم بزرگترین) سرویس‌های اشتراکی حال حاضر دنیا نامید. سرویسی که دارای ۴۰۰ بازی مختلف بوده و با قیمت نازل به دست کاربران می‌رسد. همچنین به زودی سرویس EA Play نیز به سرویس Game Pass اضافه می‌شود و بازی‌های الکترونیک آرتز نیز در لیست بازی‌های این سرویس قرار خواهند گرفت. همچنین این سرویس به تازگی دارای قابلیت استفاده از فضای ابری شده است که به کاربر اجازه می‌دهد تا به بازی‌های خود از طریق دستگاه‌های جانبی (مانند موبایل، لپ‌تاپ و …) دسترسی پیدا کند. دقیقا مشابه همان چیزی که سرویس Google Stadia در حال ارائه آن است.
در آن سوی ماجرا، شرکت سونی برای مبارزه با قوی‌ترین سرویس اشتراکی تاریخ بازی‌های ویدیویی، قصد دارد تا ۲۰ بازی معروف پلی استیشن 4 را در اختیار کاربران سرویس PlayStation Plus بگذارد. برای مثال کاربران سرویس پلاس می توانند بازی‌هایی مانند God of War، Bloodborne، Monster Hunter و … را به صورت رایگان روی کنسول جدیدشان تجربه کنند. احتمالا بسیاری از توسعه دهندگان بازی‌های این لیست، برای بهبود تجربه کاربری عناوین خود، بروزرسانی هایی را برای آن‌ها منتشر خواهند کرد.
جمع بندی
شاید اگر در ابتدای نسل هشتم بودیم، می‌توانستیم سونی را برنده نهایی این رقابت تعیین کنیم. اما در حال حاضر نه تنها سرویس‌های ایکس باکس قدرتمندتر شده‌اند، بلکه شرکت ردموندی اخیرا شروع به خرید استودیوهای بازی سازی مختلفی کرده است که بتواند تا با لیست بلند بالای انحصاری‌های سونی مقابله کند.
در آن سمت ماجرا، شرکت سونی باید علاوه بر مزیت دارا بودن استودیوهای بازی سازی فوق العاده (مانند سانتا مانیکا)، به ارائه سرویس‌های جذاب به کاربران روی بیاورد.
در نهایت فاصله دو کنسول در این نسل آن‌قدر کم است که نمی‌توان برنده نهایی را اعلام کرد. در صورتی که دوست ندارید مبلغ زیادی را برای بازی‌های مختلف هزینه کنید، می‌توانید کنسول ایکس باکس سری ایکس را انتخاب کرده و از سرویس Game Pass آن لذت ببرید. در صورتی هم که توانایی دل کندن از انحصاری‌های فوق العاده سونی را ندارید، می‌توانید پلی استیشن 5 را انتخاب کرده و از تجربه بازی‌های فوق‌العاده آن لذت ببرید. در حقیقت برنده نهایی این نسل از کنسول‌ها، کاربران هستند.
